GAPS , “Gut And Psychology/Physiology syndrome” kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Türkçe karşılığı: “Bağırsak ve psikoloji/fizyoloji Sendromu” dur. GAPS’in çıkış noktası ; “çaresiz, şifasız” sanılan birçok hastalığın sebebinin hasarlı , geçirgen bağırsak duvarı ve anormal bağırsak florası nedeniyle beynin ve fiziksel bedenin toksin yükünün artmasıdır. İngiliz nörolog Dr. N. Cambell – M.Bride tarafından geliştirilen ve doğal beslenmeyi sağlayan özel bir diyet çeşidi olan GAPS Diyeti ,bağırsak florasını ve bağırsak duvarındaki bu hasarı düzeltir.
Bu sayede, beyin ve beden toksin yükünün etkisinden kurtulur. Bunun sonucunda, bağırsaklardan kaynaklanan hastalıklarda iyileşir.
Bağırsakların içini kaplayan flora adını verdiğimiz bakteri katmanındaki hastalık yapıcı bakterilerin artması, bağırsak duvarının sızdıran bir yapıda olması sonucunda; bağırsaklardan beyne ve tüm organlara sürekli bir toksin akışı olacaktır .
Dr. Natasha Campbell-Mc. Bride, GAPS hastalıklarını kendi içinde psikoloji sendromu ve fizyoloji sendromu olarak iki önemli gruba ayırmaktadır. Bağırsakla beyin arasındaki ilişkiye dayalı olanlar psikoloji sendromu ; bağırsak ile beyin dışında vücudun geri kalanı arasındaki ilişkiye dayalı olanlar ise Fizyoloji sendromu olan hastalıklardır.
Bağırsaklardan yayılan toksinlerin beyin bariyerini geçerek beyne ulaşması, beyinde birikmesi çeşitli zihinsel problemlere öğrenme güçlükleri, mental bozukluklar, otizm, disleksi, dispraksi, bağımlılıklar, Dikkat Eksikliği Bozukluğu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk, yeme bozuklukları, uyku problemleri, anksiyete , migren ve baş ağrılarına neden olur.
Fizyoloji sendromları, anormal bağırsak florası ve hasarlı geçirgen bağırsak duvarı nedeniyle; beyin dışında kalan organların sürekli toksinlenmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkan fiziksel hastalıkları kapsamaktadır. Bunlar;
Otoimmün durumlar (çölyak hastalığı, romotoid artrit, diyabet tip1, MS, ALS, orteoartrit, Crohn hastalığı, ülseratif kolit, otoiümmüniteye bağlı cilt problemleri, vb), atopik durumlar (astım, egzama, çeşitli alerjiler) gıda alerjileri veya intoleransları, kronik yorgunluk sendromu, çoğu endokrin bozuklukları (tiroit, adrenal ve diğer) ve tüm sindirim problemleri, irritabl bağırsak sendromu (IBS), gastrit ve çeşitli kolitlerdir. Sindirim problemleri, halsizlik, iştahsızlık, kas zayıflığı, kramplar ve anormal kas tonu, kaslarda ve eklemlerde ağrı ve açık cilt problemleri, hormonal anormallikler bu hastalıklara eşlik eder. Neredeyse tüm bu vakalarda hem psikoloji sendromları, hem de fizyoloji sendromları örtüşmektedir. Bir yandan mental (zihinsel) problemleri olanlarda fiziksel semptomlar (ağrılı eklemler ve kaslar, halsizlik, güçsüzlük, cilt problemleri, astım, hormonal problemler, otoimmünite) görülürken; diğer taraftan fiziksel problemleri olanlarda mental semptomlar (depresyon, sisli beyin, konsantre olamama, uyku anormallikleri, hafıza problemleri, anksiyete)görülmektedir.
Antibiyotikler ; Penisilinler, tetrasiklinler, aminoglikozidler, antifungal ilaçlar.
Diğer ilaçlar; Ağrı kesici ve analjezikler, steroid ilaçlar, doğum kontrol hapları, uyku hapları, proton pompa inhibitörleri, mide ilaçları.
Beslenme; İşlenmiş ve şekerli karbonhidratların tüketilmesi, hazır gıdaların bolca tüketilmesi, anne sütünü ne kadar aldığı, uzun süre oruç tutmak, aç kalmak veya aşırı yemek.
Geçirilen enfeksiyonlar ( Tifo, kolera, dizanteri, salmonella gibi bulaşıcı hastalıklar ve bazı virüs enfeksiyonları )
Stres özellikle uzun süreli fiziksel veya psikolojik stres kalıcı hasara yol açabilir.
Fiziksel yorgunluk, ileri yaş, alkol, kirlilik, toksik maddelere maruz kalmak, sert iklimler
Bağırsakların ve sindirim sisteminin sağlığına yöneliktir bunun için birinci ve en temel nokta bağırsak florasındaki bakteri dengesini sağlamaktır. Sağlıklı bir bağırsakta Probiyotik adı verilen faydalı bakterilerin oranının yüksek, hastalık yapıcı patojen bakteri ve mantarların oranının ise daha düşük olması gereklidir. GAPS hastalarının tümünde ise patojenik flora olması gerektiğinden daha fazladır ve bağırsak flora anormalliği vardır. Bu nedenle, GAPS beslenmesinde, probiyotik sağlayan fermente gıdalar ve hazır probiyotikler son derece önemlidir ve diyette önemli bir yeri vardır. Diğer yandan da, patojenleri besleyen ve onların çoğalmasını sağlayan karbonhidratlara yani şekerli ve nişastalı gıdalara diyette asla yer verilmez.
GAPS Tedavisinde ikinci önemli nokta; Leaky Gut Syndrome adı verilen geçirgen bağırsak yapısına sebep olan, ince bağırsak duvarındaki hasarı ve geçirgenliği iyileştirerek; toksinlerin, sindirilmeyen besinlerin, ağır metallerin, böcek ilacı gibi kimyasalların, katkı maddelerinin bağırsak çeperinden kana geçişini engellemektedir. Böylece; bağırsak astarındaki hasar iyileşerek bağırsak geçirgenliği ve bağırsak geçirgenliğinden kaynaklanan gıda intoleransları ortadan kalkar; beynin bedenin tüm organların ve dokuların hasar görmesi engellenmiş olur. Detoksifikasyon yöntemleri ve yaram tarzı değişiklikleri ile hem var olan toksinlerden vücudu arındırmak, hem de yeni toksin girişinden vücudu korumak esasdır.
